Nederland heeft een aantal plekjes die net iets populairder zijn dan de rest. Het zijn de pareltjes van een provincie. Vaak hebben ze iets ondefinieerbaars: een onzichtbare aantrekkingskracht. Dat hebben Ameland en Texel, maar ook Domburg en Zoutelande. In het diepe zuiden zijn dat Gulpen en natuurlijk Valkenburg. Eigenlijk moeten we zeggen Valkenburg aan de Geul, het is nu eenmaal dé toeristische trekpleister van Zuid-Limburg.
Valkenburg aan de Geul wordt geroemd om zijn historische stadskern en een overdosis aan horecagelegenheden. Die laatste is duidelijk aan de winnende hand want het centrum van Valkenburg bestaat nagenoeg alleen uit restaurantjes en hotels. Het maakt Valkenburg tot wat het vandaag de dag is. Op een zomerse dag ga je er geen vrij plekje meer vinden op de ontelbare terrasjes. Zien en gezien worden, de toeristen slenteren er door de straatjes.
Het karakter van Valkenburg is de afgelopen decennia wel wat veranderd. Overdag is het stadje ook populair als tussenstop bij wielertoeristen met de Cauberg als hun favoriet. s ’Avonds vind je er nog steeds veel bezoekers van de omliggende campings en vakantieparken. De goedkope jongeren- en familiecampings hebben plaatsgemaakt voor kampeer-resorts met prijzige staanplaatsen voor campers en dito vakantiechalets.
En daarmee verandert vanzelf het publiek. De horeca kan er een schepje bovenop doen en migreren de ouderwetse souvenirwinkeltjes naar trendy modewinkels met veel aandacht voor Pinterest-achtige accessoires voor in je woning. Meer lifestyle, minder prullaria. Het Zeeuwse Domburg kan hierover meepraten, want ook daar is die verandering al jaren te zien.
▸ Lees ook: de mooiste roadtrip door Limburg met 13 toffe stops!
Volgens de statistieken mag Valkenburg aan de Geul zich de gemeente met de hoogste horecadichtheid noemen. Er zijn hier maar liefst ruim 15 eet- en drinkgelegenheden per 1000 inwoners te vinden. Maar ook in gemeenten als Gulpen-Wittem (13) en in Vaals (8) is het horeca-aanbod echt bovengemiddeld. In het centrum kun je er niet langs kijken. Eigenlijk is het hart van Valkenburg één groot terras. De diversiteit is groot.
Die Bourgondische gastvrijheid is synoniem voor het Limburgse zuiden. Je gaat hier niet weg voordat je even ergens bent neergeploft in een luie stoel voor een koffietje met een Limburgse vlaai, een Limburgs biertje of s’ avonds voor steak of een tafel vol met tapas.
Om het oude stadskarakter te benadrukken is besloten om in 2014 de van oorsprong authentieke stadspoort in de stadsmuur van Valkenburg te herbouwen. Deze Geulpoort gaat helemaal terug naar de middeleeuwen. In 1644 waren ze hem echter behoorlijk beu en werd hij gesloopt. En dan 370 jaar later besluit men die oude poort weer te herbouwen. In de hoop dat hiermee ook een vleugje historie zou terugkomen in het bijzondere plaatsje. En of ze daar echt in geslaagd kun je beter zelf gaan bekijken.
Het treinstation van Valkenburg is officieel het oudste nog in gebruik zijnde station van Nederland. Het echt fraaie en pittoreske stationnetje stamt uit 1853. Ze zijn daarmee precies een jaar ouder dan het ook nog in gebruik zijnde station van Oudenbosch in de gemeente Halderberge dat dateert uit 1854. Het station in Valkenburg ligt aan de spoorlijn van Maastricht naar Heerlen en is nog steeds razend populair onder wandelaars en gezinnen voor een dagje Valkenburg. Niet te verwarren overigens met het boemeltje van de Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij wat alleen in de weekends door het Limburgse landschap tuft en stopt in Schin op Geul.
In en rond Valkenburg vind je een overdosis aan grotten. Een van de bekendste hiervan is de Gemeentegrot van Valkenburg. Hier vind je een klein stukje van het de mystieke aantrekkingskracht van Valkenburg. Ruim 100 jaar geleden is in Valkenburg gestart met het commercieel exploiteren van de Gemeentegrot. Het was toen een van de grote attracties in Zuid-Limburg en heeft ontegenzeggelijk bijgedragen aan de populariteit van Valkenburg.
De grot heeft een bijzondere geschiedenis. Zo werd er in 1979 een atoomschuilkelder geopend waar max. 15.000 mensen konden verblijven. Hoogtepunt is tegenwoordig de spectaculaire lichtshow waar met behulp projectoren, led-verlichting en muziek heden en verleden samen komen.
Er was tot 2019 in december een drukbezochte en populaire kerstmarkt. Vorig jaar werd deze net als veel andere attracties i.v.m. Covid-19 geannuleerd. Dit jaar zet Valkenburg in op het wel doorgaan van Kerstmarkt (Kerststad) in de grotten. Het winterse evenement staat nu gepland vanaf 13 november en loopt door tot het laatste weekend van de kerstvakantie. Het beste is om voordat je naar Valkenburg gaat altijd eerst even de website voor actuele openingstijden te controleren.
Ik begrijp dat buitenlanders ons niet uitlachen wanneer wij met respect praten over de Cauberg. Een groot deel van ons landje ligt immers beneden de zeespiegel dus noemen wij alles hoger dan 100 meter een berg. De Cauberg is 134 meter hoog en is ook nog eens de beslissende klim in de Amstel Gold Race, een van de mooiste voorjaarsklassiekers in Europa. Verder kun je naar boven en wat sneller terug naar beneden. De Cauberg begint in de beroemde bocht in Valkenburg van ‘Limburg Mooiste’. Eigenlijk is de klim naar Sibbe minstens zo mooi maar die zal nooit roem verkrijgen naast die ene klim vanuit Valkenburg.
Na 100 meter klim je langs de Gemeentegrot, de heilige Lourdesgrot en begint de weg wat steiler te worden. Over de helft passeer je de Thermen, laat je het casino achter je en klim je verder naar de meet. De streep, inderdaad van… Maar heel eerlijk, als je in Valkenburg bent moet je eigenlijk verplicht altijd één keertje naar boven fietsen. Dan vergeet je de Cauberg nooit meer, uit respect.
Wie op de Cauberg naar boven gaat komt ze beiden tegen, Zien doe je ze pas in de andere richting. Thermae 2000 is na ruim 30 jaar een begrip in Valkenburg, Het populaire kuuroord, wat claimt het eerste (dus oudste en geopend in 1989) kuuroord in Nederland te zijn, beschikt over binnen- en buitenbaden met warm water uit de plaatselijke bronnen. Je kunt er naar de sauna maar je ook laten verwennen of laten behandelen voor allerlei kleine lichamelijke ongemakken. Er is tevens een Hotel gevestigd. Veel bezoekers aan het stadje die er wat langer verblijven maken vaak gebruik van de mogelijkheden die Thermae 2000 biedt.
Het eerste Holland Casino van Nederland opende de deuren in Zandvoort in 1976. Een jaar later opent het tweede staatscasino haar deuren: Holland Casino Valkenburg, in een ‘veehal’ aan het Odapark. Dat werd geen groot succes. In 1998 volgde de heropening van Holland Casino in Valkenburg op Cauberg. Net als Thermae 2000 heeft ook deze attractie bijgedragen aan de populariteit van Valkenburg.
Zuid-Limburg is een van de meest populaire fietsgebieden van Nederland waarbij natuurlijk het heuvelland iets biedt wat we nergens anders in ons land kunnen vinden. Dat je hier daarom de grootste fiets-experience van ons land vindt is niet vreemd. In 2017 is hier het Shimano Experience Center geopend, gevestigd op het terrein van de voormalige Leeuw-brouwerij in Valkenburg. Naast fietsen is er ook aandacht voor hengelsport en roeien, de andere onderdelen waar Shimano in actief is.
In het Shimano Experience Center krijg je als bezoekers de mogelijkheid om op een interactieve manier uitdagingen te ervaren die deze buitensporten te bieden hebben. Verder kun je er alle nieuwe gear van Shimano zien en ervaren met virtual reality op de meest uitdagende sportlocaties ter wereld. Er zijn ook sport- en medische professionals te vinden (mobiliteit en gezondheid staan hier centraal), een enorm fietsverhuurbedrijf voor alle soorten fietsen en een hypermodern Hotel. Eigenlijk is het een soort walhalla voor iedere fietsliefhebber en een mooi vertrekpunt voor een heerlijk dagje plezier in het Limburgse heuvelland.
Op ruim een half uurtje lopen (via een mooi wandelpad) kun je terecht bij het Château St. Gerlach. Een prachtige locatie waar veel verschillende culinaire en culturele activiteiten worden georganiseerd. De huidige beeldentuin is echt aanrader voor iedereen die van beeldende kunst houdt. Maar ook in het kasteel zelf, de kloostergangen en in de schatkamer van de St. Gerlachuskerk kun je kunstcollecties gaan zien. Daarnaast is in Château St. Gerlach een hotel met zeer veel luxe en is een restaurant gevestigd. Bij gebouwencomplex, inclusief de Sint-Gerlachuskerk en de omliggende tuinen, bevinden zich meerdere rijksmonumenten.
Inmiddels zijn er in Nederland al meer dan 1.000 escaperooms. Een paar daarvan zijn in Valkenburg en die zijn best de moeite waard. Zo zijn er een paar escaperooms voor kinderen (Kidsescape Valkenburg) waar je o.a. kunt ontsnappen uit een Toverschool. Er is een escaperoom die eigenlijk een speurtocht door de ondergrondse katakomben is met een speciale mastermind-versie. En in het centrum vinden we het Mystery House Valkenburg gevestigd in een oude bioscoop.
Met die veelzeggende naam weet je dan al dat je hier meerdere escaperooms kunt vinden. Eruit zien te komen is natuurlijk een ander verhaal. De escaperooms zijn gebaseerd op oude films, die volgens de verhalen als vloek in de bioscoop achtergebleven zijn. Minstens zo leuk zijn de outdoor-events waaronder de Mystery City Walks en iets heel spannends met de naam Mystery Unlocked. Leuk om te doen, zeker als je wat langer in de regio verblijft.
Valkenburg en vooral de omgeving zullen je echt doen verrassen. Zeker als je er nog niet eerder bent geweest. Onze tips: ga vooral lekker wandelen, er zijn genoeg mooie wandelroutes. Huur een fiets en trek er even op uit om het Limburgse heuvelland te ervaren. Bezoek een grot (als het weer mag), ga lekker een stukje Limburgse vlaai eten en plof aan het einde van de dag met zere benen neer op een van de vele terrasjes. En als je dat hebt gedaan begrijp je iets meer van die onzichtbare aantrekkingskracht, die ga je er waarschijnlijk zelf ontdekken.
Heb jij zin in een weekendje weg naar Valkenburg? Deze tips komen goed van pas!
Plan je trip