Dagje Weg25.08.2017

In de voetsporen van Vincent van Gogh door Brabant


route langs alle bijzondere plekken

Vincent van Gogh is een van de grootste kunstschilders ooit. Pas ver na zijn dood werden zijn schilderijen veel geld waard, en tegenwoordig wordt hij zelfs gezien als een van de grote schilders van de 19e eeuw. Hoewel zijn werken voornamelijk in Amsterdam (in het Van Gogh Museum) en op de Veluwe (in het Kröller-Müller Museum) te bewonderen zijn, liggen de roots van de schilder in het zuiden. Van Gogh is geboren en getogen in Brabant en maakte daar een hoop van zijn schilderijen. In Brabant vond hij inspiratie voor wat later meesterwerken bleken te zijn. Ik trad samen met mijn moeder in de voetsporen van Van Gogh en maakte een reis door Noord-Brabant, op zoek naar de plekken die hem inspireerden. En het leuke is: er is nog zoveel bewaard gebleven!

Vincent van Gogh werd geboren in het Brabantse dorpje Zundert, waar zijn vader dominee was, en woonde in zijn leven op een hoop verschillende plaatsen. Niet alleen in Nederland maar ook in het buitenland; voor die tijd was hij een zeer bereisd persoon. Hij was echter anders dan anderen, op een manier die men in die tijd niet anders kon uitdrukken dan dat hij ‘een beetje gek’ was. Aan ambities echter geen gebrek; toen hij eenmaal begon met tekenen en schilderen ging hij er vol voor, alleen bleef de erkenning op dat moment nog uit. Je kunt dan ook niet zeggen dat hij een gelukkig leven heeft gehad – integendeel. En ook over de schoonheid van zijn werk verschillen de meningen, maar pas wanneer je letterlijk in zijn voetsporen treedt en je verdiept in het Brabantse leven van de schilder, dan kijk je er met hele andere ogen naar.

Nuenen: waar het écht begon

Dichterbij Van Gogh dan in Nuenen kun je haast niet komen. Hoewel dit niet de plek is waar hij geboren is en hij hier ook maar een paar jaar woonde, is dit wel de plek die zijn schilderijen heeft gevormd. Nuenen was in de 19e eeuw in feite niet veel anders dan nu; een klein, gemoedelijk dorpje, waar niet veel spannends gebeurt. Het dagelijkse leven is hier rustig, de natuur vlakbij. Het inspireerde Van Gogh om ook precies dat te laten zien: het boerenleven, dat in die tijd vrij sober was. Hij wilde het leven van met name arme mensen laten zien, vandaar dat zijn werken vaak zo donker en grauw waren. Het had niet zozeer met zijn gemoedstoestand te maken, maar meer met de stijl die hij gekozen had.

Schilderijen of tekeningen van Van Gogh zijn hier overigens niet te vinden, maar dat hoeft ook niet als je de originele plekken zelf kunt zien. Het is leuk om door Nuenen te wandelen. Vooral het centrum van het dorpje, met in het midden een parkje, is mooi om te zien. Een gids liet ons een aantal van de meest bijzondere plekken in het dorpje zien, dat eigenlijk een groot openluchtmuseum is.

  • In Vincentre – tegenover het ouderlijk huis – ga je terug naar het einde van de 19e eeuw, maar op een leuke manier. Het is interactief museum waar je een korte film kunt zien en waar de geschiedenis van de schilder weer tot leven komt. Omdat dit deel van de geschiedenis nog niet zo heel erg ver terug gaat en er zoveel bewaard is gebleven, hoor je hier anekdotes van dorpsbewoners uit die tijd, zie je foto’s en andere beelden. Op deze plek besef je dat de geschiedenis van Van Gogh nog helemaal niet zo lang geleden is.
  • De voor Van Gogh belangrijkste plekken in het dorp vind je allemaal op korte afstand van elkaar: het kerkje dat hij voor zijn moeder schilderde, het huis van zijn ouders, zijn eigen huis, de plek waar hij de Aardappeleters schilderde, het pad dat hij dagelijks liep: op sommige plekken is het mogelijk om precies op de plek te staan waar zijn schildersezel stond. Dichtbij Van Gogh kun je niet komen.
  • In het midden van het dorp vind je een parkje, met een 3D-versie van de Aardappeleters, een van zijn beroemdste werken. Je kunt op een stoeltje gaan zitten op de plek waar je schilder ook zat om dit schilderij te maken.
  • Ga dineren bij de Watermolen van Opwetten, een klein stukje buiten het dorpje Nuenen. Ook deze plek heeft Van Gogh nageschilderd en het is daarnaast ook een hele gezellige plek voor een heerlijk diner! De Watermolen ligt aan het water en in de zomer kun je hier heel fijn buiten zitten.
  • Vlakbij de Watermolen van Opwetten begint het Van Gogh-Roosegaarde fietspad dat is geïnspireerd op Starry Night, nog zo’n beroemd schilderij. Het fietspad is vrij toegankelijk en wanneer het donker is – maar dan wel écht donker – dan komt een stukje van de sterrennacht van Vincent van Gogh tot leven doordat delen van het fietspad oplichten. Duizenden glinsterende steentjes laden overdag op en geven ‘s avonds licht. Tip: wil je dit te voet zien, loop dan wel een stukje door tot je geen last meer hebt van de verlichting van het kruispunt.

Dit kerkje in Nuenen schilderde hij voor z`n moeder, en dat staat er nog steeds
Dit kerkje in Nuenen schilderde hij voor z`n moeder, en dat staat er nog steeds
Dit is het voormalig postkantoor, waar hij iedere dag een brief voor zijn broer Theo kwam posten
Dit is het voormalig postkantoor, waar hij iedere dag een brief voor zijn broer Theo kwam posten
Midden in het dorp staat een 3D-versie van het meesterwerk `de Aardappeleters`
Midden in het dorp staat een 3D-versie van het meesterwerk `de Aardappeleters`
Vincentre is een interactief museum waar je ontdekt wie de schilder nu \u00e9cht was
Vincentre is een interactief museum waar je ontdekt wie de schilder nu écht was

Etten-Leur

Het dorp Etten-Leur is geen vaste woonplaats geweest van Van Gogh, maar ook hier is zijn erfgoed te vinden. Aan de markt vind je de Van Gogh-kerk, waar zijn vader dominee was. Wat vooral bijzonder is aan deze kerk, zijn de glas-in-lood ramen die de periode van de schilder in Etten-Leur weergeven. Er is daarnaast ook een animatie te zien die je de complete tijdlijn van zijn leven laat zien.

In de kerk krijg je ook weer een stuk geschiedenis te zien, maar wat je in ieder geval even moet doen, is in de kerk in Etten-Leur even de VR-bril opzetten en zo de geschiedenis in te duiken. Virtual reality is een hele toffe manier om je het gevoel te geven in een compleet andere omgeving te zijn, zonder dat je daar ook daadwerkelijk bent.

Met die VR-bril op je neus is het net alsof terug bent aan het einde van de 19e eeuw. Je ziet Vincent en zijn ouders en wandelt daar als het ware tussendoor.

Beeldje van Vincent van Gogh tussen de zonnebloemen in
Beeldje van Vincent van Gogh tussen de zonnebloemen in
In de kerk kun je met VR terug in de tijd
In de kerk kun je met VR terug in de tijd
Negen ramen laten Van Gogh`s periode in Etten-Leur zien
Negen ramen laten Van Gogh`s periode in Etten-Leur zien

Zundert

Het dorpje Zundert is de plek waar Van Gogh geboren werd. Het ouderlijk huis staat er niet meer, maar op de plek zelf vind je het Van Gogh-huis. En ook hier in Zundert kun je weer op verschillende manieren letterlijk in de voetsporen van de schilder treden.

Het Van Gogh-huis staat precies op de plek waar ooit het huis van de familie stond. Beneden vind je een brasserie; boven kun je op verschillende manieren de huiskamer van de familie betreden. Hier hoor je anekdotes van mensen uit zijn leven en ontdek je wat hem bezig hield. Ga je lunchen in de brasserie beneden, dan kun je ook de tuin in waar de schilder als klein kind gespeeld moet hebben.

Een klein stukje verderop vind je nog een aantal must see’s:

  • Door kunstenaar Ossip Zadkine is een bijzonder beeld gemaakt dat de liefde tussen Vincent en zijn broer Theo uitdrukt. Het beeld is een weergave van de twee, innig gearmd, en met hun harten versmolten. Het staat maar een klein stukje bij het Van Gogh-huis vandaan.
  • Daar vind je ook het kerkje waar zijn vader dominee was én vind je het graf van zijn broertje (ook Vincent) die overleed bij de geboorte.
  • Vincent van Gogh maakte een hoop tekeningen en schilderijen van deze omgeving. Vanuit hier starten dan ook verschillende wandel- en fietsroutes die je meenemen langs de paden waar hij zelf ook heeft gelopen.
Doe een tour door het Van Gogh-huis, op de plek waar de schilder geboren is
Doe een tour door het Van Gogh-huis, op de plek waar de schilder geboren is
Het beeld van Vincent en zijn broer Theo in Zundert
Het beeld van Vincent en zijn broer Theo in Zundert
Het graf van Vincent`s broertje in Zundert, met dezelfde naam
Het graf van Vincent`s broertje in Zundert, met dezelfde naam

Ik heb me eigenlijk nooit gerealiseerd dat het erfgoed van Vincent van Gogh zo dichtbij is, en dat er ook nog zoveel bijzondere plekken zijn die je kunt bezoeken. En dat voor iemand die zelf is opgegroeid in Brabant en jarenlang heeft meegedaan aan de Van Gogh-loop in Zundert, een hardloopwedstrijd. De start en finish zijn precies voor de deur van het huis waar de schilder werd geboren, maar daar heb ik nooit bij stilgestaan. De volgende keer dat ik hier loop, zal dat met een heel ander gevoel zijn, dat is wel duidelijk. Zelf op zoek gaan in Brabant, naar alle sporen die Van Gogh heeft achtergelaten kan natuurlijk: op de website van Visit Brabant kun je lezen wat er nog meer allemaal valt te ontdekken, van bijzondere locaties om te overnachten tot het volgen van een teken-workshop.

Van Gogh tijdens de Brabantnacht 2017

Op 23 september kun je zelf ook in de voetsporen van Vincent van Gogh treden, tijdens de Brabantnacht. In het donker zie je namelijk nog meer. Op verschillende plaatsen kun je arrangementen boeken om Brabant op een unieke manier te beleven. En zo ook in Nuenen en Zundert. In Nuenen stap je op de fiets en kom je natuurlijk ook over het bijzondere fietspad; in Zundert kun je zelf gaan schilderen. Hier vind je meer informatie over beide arrangementen.

Er valt zoveel te ontdekken in Brabant
Er valt zoveel te ontdekken in Brabant
Het Van Gogh-Roosegaarde fietspad tussen Eindhoven en Nuenen
Het Van Gogh-Roosegaarde fietspad tussen Eindhoven en Nuenen
Avatar foto
Marloes de Hooge

Marloes is oprichter en hoofdredacteur van Travelvalley. Ze schreef de succesvolle reisboeken Bucketlist Reizen, Bucketlist Stedentrips en Waanzinnige Roadtrips. Ze is gek op schrijven, reizen en hardlopen.

Verder lezen over Brabant

In Brabant is Rome dichterbij dan je denkt

Voor een dosis Italië moet je in het dorp Oudenbosch in West-Brabant zijn. Hier waan je je voor heel even in Rome, als je de Brabantse versie van de beroemdste kerk ter wereld bezoekt. Maar er is meer te doen in Oudenbo...

Dagje Weg26.07.2023

In Brabant is Rome dichterbij dan je denkt

Roadtrip langs de 10 mooiste plekken in West-Brabant

Als er één regio is die ik goed ken, dan is het West-Brabant. Ik ben er geboren, getogen en woon al jaren in mijn lievelingsstad Breda. Om jou te laten zien hoe ontzettend leuk en mooi West-Brabant is, heb ik de ultie...

Algemeen19.07.2023

Roadtrip langs de 10 mooiste plekken in West-Brabant

Zo mooi is de Kalmthoutse Heide: wandelen in Brabant doe je hier

Ten zuiden van de Brabantse steden Bergen op Zoom en Roosendaal ligt bij het plaatsje Kalmthout. Daar vind je een prachtig uitgestrekt heidegebied: Grenspark Kalmthoutse Heide. Een grenspark dus, dat deels in Nederland d...

Natuur29.05.2021

Zo mooi is de Kalmthoutse Heide: wandelen in Brabant doe je hier

Doe een rondje Boxtel: kanoën over de Dommel

In het Brabantse dorp Boxtel kun je een van de leukste kanotochten van Nederland doen: een rondje Boxtel. En dat is in het voorjaar en de zomer een leuke tip voor een dagje weg! Boxtel ligt in Midden-Brabant, een kwarti...

Dagje Weg04.03.2021

Doe een rondje Boxtel: kanoën over de Dommel

Dit is de mooiste wandelroute over de Moerputtenbrug

De Moerputten is een van die verborgen pareltjes in Brabant en ligt ten westen van Den Bosch. Groot is dit prachtige natuurgebied niet. Bijzonder is het wel en dat in veel opzichten. Het natuurgebied is een van de weinig...

Natuur21.02.2021

Dit is de mooiste wandelroute over de Moerputtenbrug

het verborgen pareltje van Brabant
Wandel het Smokkelpad op de Strijbeekse Heide

Over de Strijbeekse Heide, op de grens tussen Nederland en België, loopt het smokkelpad. Een eeuwenoude route die gebruikt werd om boter te smokkelen. Omgeven door idyllische vennetjes, naaldbossen en heide kun je er ee...

Natuur14.02.2021

Wandel het Smokkelpad op de Strijbeekse Heide

Dit zijn de 7 mooiste natuurgebieden in Noord-Brabant

Noord-Brabant staat natuurlijk vooral bekend om z'n gezelligheid, maar daarnaast is het ook een van de mooiste provincies van Nederland. Na Gelderland is Brabant de grootste provincie van Nederland en je vindt er veel mo...

Natuur26.01.2021

Dit zijn de 7 mooiste natuurgebieden in Noord-Brabant

De mooiste wandeling door het Mastbos in Breda: neem het boswachterspad

Het Mastbos in Breda is een van de oudste bossen van Nederland, met een koninklijk verleden. Een prachtig natuurgebied in Noord-Brabant aan de zuidkant van de stad Breda, tegen de Belgische grens aan. Het is een puur gen...

Natuur31.10.2020

De mooiste wandeling door het Mastbos in Breda: neem het boswachterspad

Verder lezen over Nederland

5 tips voor een bezoek aan de Westeinderplassen in Aalsmeer

De schitterende en nog redelijk onontdekte Westeinderplassen liggen bij het bekende bloemendorp Aalsmeer. Het is een indrukwekkend gebied met een oppervlakte van 10 vierkante kilometer, wat het één van de grootste plas...

Dagje Weg25.01.2024

5 tips voor een bezoek aan de Westeinderplassen in Aalsmeer

Een paradijs voor liefhebbers van watersport
Dit zijn de 13 mooiste campings aan zee in Nederland

Dit zijn de mooiste campings aan zee in Nederland. Geniet van de prachtige uitgestrekte kust, de mooie duingebieden en zandstranden in eigen land. Op deze campings is de zee altijd om de hoek!

Algemeen17.01.2024

Dit zijn de 13 mooiste campings aan zee in Nederland

De top 5 leukste kerstmarkten in Nederland, Duitsland en België

Wie denkt dat kerstmis nog ver weg is heeft het mis! Nog even en we zitten weer heerlijk aan het kerstdiner! Het is dus de hoogste tijd om een bezoekje aan de kerstmarkt te plannen. Dat is namelijk altijd een gezellig...

Winter20.11.2023

De top 5 leukste kerstmarkten in Nederland, Duitsland en België

De mooiste plekken op Ameland

Ameland is een van de meest charmante eilanden in de Waddenzee en biedt een rustige en idyllische ontsnapping aan de drukte van het dagelijks leven. Dit juweeltje staat bekend om zijn adembenemende natuurlijke schoonheid...

Ontspanning09.11.2023

De mooiste plekken op Ameland

Zo mooi is het noorderlicht in Nederland

Om het noorderlicht te zien moet je naar het noorden, naar Scandinavië bijvoorbeeld. Toch? Nou, niet dus. Je kunt dit bijzondere natuurverschijnsel óók in Nederland zien. Het komt niet zo vaak voor dat het noorderlich...

Natuur06.11.2023

Zo mooi is het noorderlicht in Nederland

In Brabant is Rome dichterbij dan je denkt

Voor een dosis Italië moet je in het dorp Oudenbosch in West-Brabant zijn. Hier waan je je voor heel even in Rome, als je de Brabantse versie van de beroemdste kerk ter wereld bezoekt. Maar er is meer te doen in Oudenbo...

Dagje Weg26.07.2023

In Brabant is Rome dichterbij dan je denkt

Kamperen in Limburg: ontdek Huttopia de Meinweg

Het campingconcept van Huttopia spreekt mij enorm aan. Luxe, kleinschalige campings op bijzondere plekken in natuur, met ruime plekken en toffe accommodaties om te huren. Dat is geen klassiek kamperen, maar ik ga niet p...

Zomer21.07.2023

Kamperen in Limburg: ontdek Huttopia de Meinweg

Roadtrip langs de 10 mooiste plekken in West-Brabant

Als er één regio is die ik goed ken, dan is het West-Brabant. Ik ben er geboren, getogen en woon al jaren in mijn lievelingsstad Breda. Om jou te laten zien hoe ontzettend leuk en mooi West-Brabant is, heb ik de ultie...

Algemeen19.07.2023

Roadtrip langs de 10 mooiste plekken in West-Brabant