Vincent van Gogh is een van de grootste kunstschilders ooit. Pas ver na zijn dood werden zijn schilderijen veel geld waard, en tegenwoordig wordt hij zelfs gezien als een van de grote schilders van de 19e eeuw. Hoewel zijn werken voornamelijk in Amsterdam (in het Van Gogh Museum) en op de Veluwe (in het Kröller-Müller Museum) te bewonderen zijn, liggen de roots van de schilder in het zuiden. Van Gogh is geboren en getogen in Brabant en maakte daar een hoop van zijn schilderijen. In Brabant vond hij inspiratie voor wat later meesterwerken bleken te zijn. Ik trad samen met mijn moeder in de voetsporen van Van Gogh en maakte een reis door Noord-Brabant, op zoek naar de plekken die hem inspireerden. En het leuke is: er is nog zoveel bewaard gebleven!
Vincent van Gogh werd geboren in het Brabantse dorpje Zundert, waar zijn vader dominee was, en woonde in zijn leven op een hoop verschillende plaatsen. Niet alleen in Nederland maar ook in het buitenland; voor die tijd was hij een zeer bereisd persoon. Hij was echter anders dan anderen, op een manier die men in die tijd niet anders kon uitdrukken dan dat hij ‘een beetje gek’ was. Aan ambities echter geen gebrek; toen hij eenmaal begon met tekenen en schilderen ging hij er vol voor, alleen bleef de erkenning op dat moment nog uit. Je kunt dan ook niet zeggen dat hij een gelukkig leven heeft gehad – integendeel. En ook over de schoonheid van zijn werk verschillen de meningen, maar pas wanneer je letterlijk in zijn voetsporen treedt en je verdiept in het Brabantse leven van de schilder, dan kijk je er met hele andere ogen naar.
Dichterbij Van Gogh dan in Nuenen kun je haast niet komen. Hoewel dit niet de plek is waar hij geboren is en hij hier ook maar een paar jaar woonde, is dit wel de plek die zijn schilderijen heeft gevormd. Nuenen was in de 19e eeuw in feite niet veel anders dan nu; een klein, gemoedelijk dorpje, waar niet veel spannends gebeurt. Het dagelijkse leven is hier rustig, de natuur vlakbij. Het inspireerde Van Gogh om ook precies dat te laten zien: het boerenleven, dat in die tijd vrij sober was. Hij wilde het leven van met name arme mensen laten zien, vandaar dat zijn werken vaak zo donker en grauw waren. Het had niet zozeer met zijn gemoedstoestand te maken, maar meer met de stijl die hij gekozen had.
Schilderijen of tekeningen van Van Gogh zijn hier overigens niet te vinden, maar dat hoeft ook niet als je de originele plekken zelf kunt zien. Het is leuk om door Nuenen te wandelen. Vooral het centrum van het dorpje, met in het midden een parkje, is mooi om te zien. Een gids liet ons een aantal van de meest bijzondere plekken in het dorpje zien, dat eigenlijk een groot openluchtmuseum is.
Het dorp Etten-Leur is geen vaste woonplaats geweest van Van Gogh, maar ook hier is zijn erfgoed te vinden. Aan de markt vind je de Van Gogh-kerk, waar zijn vader dominee was. Wat vooral bijzonder is aan deze kerk, zijn de glas-in-lood ramen die de periode van de schilder in Etten-Leur weergeven. Er is daarnaast ook een animatie te zien die je de complete tijdlijn van zijn leven laat zien.
In de kerk krijg je ook weer een stuk geschiedenis te zien, maar wat je in ieder geval even moet doen, is in de kerk in Etten-Leur even de VR-bril opzetten en zo de geschiedenis in te duiken. Virtual reality is een hele toffe manier om je het gevoel te geven in een compleet andere omgeving te zijn, zonder dat je daar ook daadwerkelijk bent.
Met die VR-bril op je neus is het net alsof terug bent aan het einde van de 19e eeuw. Je ziet Vincent en zijn ouders en wandelt daar als het ware tussendoor.
Het dorpje Zundert is de plek waar Van Gogh geboren werd. Het ouderlijk huis staat er niet meer, maar op de plek zelf vind je het Van Gogh-huis. En ook hier in Zundert kun je weer op verschillende manieren letterlijk in de voetsporen van de schilder treden.
Het Van Gogh-huis staat precies op de plek waar ooit het huis van de familie stond. Beneden vind je een brasserie; boven kun je op verschillende manieren de huiskamer van de familie betreden. Hier hoor je anekdotes van mensen uit zijn leven en ontdek je wat hem bezig hield. Ga je lunchen in de brasserie beneden, dan kun je ook de tuin in waar de schilder als klein kind gespeeld moet hebben.
Een klein stukje verderop vind je nog een aantal must see’s:
Ik heb me eigenlijk nooit gerealiseerd dat het erfgoed van Vincent van Gogh zo dichtbij is, en dat er ook nog zoveel bijzondere plekken zijn die je kunt bezoeken. En dat voor iemand die zelf is opgegroeid in Brabant en jarenlang heeft meegedaan aan de Van Gogh-loop in Zundert, een hardloopwedstrijd. De start en finish zijn precies voor de deur van het huis waar de schilder werd geboren, maar daar heb ik nooit bij stilgestaan. De volgende keer dat ik hier loop, zal dat met een heel ander gevoel zijn, dat is wel duidelijk. Zelf op zoek gaan in Brabant, naar alle sporen die Van Gogh heeft achtergelaten kan natuurlijk: op de website van Visit Brabant kun je lezen wat er nog meer allemaal valt te ontdekken, van bijzondere locaties om te overnachten tot het volgen van een teken-workshop.
Op 23 september kun je zelf ook in de voetsporen van Vincent van Gogh treden, tijdens de Brabantnacht. In het donker zie je namelijk nog meer. Op verschillende plaatsen kun je arrangementen boeken om Brabant op een unieke manier te beleven. En zo ook in Nuenen en Zundert. In Nuenen stap je op de fiets en kom je natuurlijk ook over het bijzondere fietspad; in Zundert kun je zelf gaan schilderen. Hier vind je meer informatie over beide arrangementen.
Marloes is oprichter en hoofdredacteur van Travelvalley. Ze schreef de succesvolle reisboeken Bucketlist Reizen, Bucketlist Stedentrips en Waanzinnige Roadtrips. Ze is gek op schrijven, reizen en hardlopen.
Verder lezen over Brabant
Dagje Weg26.07.2023
Algemeen19.07.2023
Natuur29.05.2021
Dagje Weg04.03.2021
Natuur21.02.2021
Natuur14.02.2021
Natuur26.01.2021
Natuur31.10.2020
Verder lezen over Nederland
Ontspanning09.12.2024
Ontspanning02.12.2024
Zomer28.11.2024
Algemeen14.11.2024
Stedentrips11.11.2024
Ontspanning07.11.2024
Ontspanning05.11.2024
Winter31.10.2024
