Turkmenistan is nou niet bepaald een toeristische trekpleister. Het land in Centraal Azië ligt ingeklemd tussen vakantiepark Afghanistan, speelparadijs Kazachstan en wellnesscenter Iran. Bijna allemaal landen die niet bepaald als veilig te boek staan en dus ook niet heel aanlokkelijk voor de gemiddelde reiziger. Daar staat tegenover dat de kans dat je iemand tegenkomt die ook zit te toeristen zo goed als nul is. Turkmenistan krijgt slechts een paar duizend toeristen per jaar te verwerken, deels ook omdat het niet heel simpel is om het land binnen te komen.
Het was ooit onderdeel van de Sovjet-Unie maar sinds 1991 is het onafhankelijk. De leider, Saparmat Niazov, was een…apart figuur. Hij benoemde zichzelf tot president voor het leven, voerde feestdagen in om dingen als de meloen (!) en tapijten te vieren en voerde regels in zoals verplichte bontmutsen voor schoolmeisjes en een verbod op playbacken.
Hij heeft zelfs de maand januari naar zichzelf hernoemd. No, really. Ik geloofde het zelf ook eerst niet.
Zijn opvolger heeft een aantal van de vreemdere regels teruggedraaid, maar het blijft een soort van dictatuur, waarbij de wens van de president boven alles gaat.
Los van de interessante historie heeft Turkmenistan een aantal prachtige dingen om te bekijken. Een daarvan is de zo goed als lege hoofdstaf Ashgabat, waar het trouwens geheel in Turkmenistaanse stijl verboden is om met een vieze auto te rijden. Het goud, groen en witte decor is geweldig maar je mag er nauwelijks foto’s van maken, althans in het nieuwe gedeelte. Het oude gedeelte is waar geleefd wordt door mensen, maar dat moet steeds verder wijken voor de opmars van de lege, witte, marmeren nieuwbouw.
Dus waarom zouden we hier ook al weer heen willen? Oh ja, de enige echte toeristische attractie van Turkmenistan: The Gates of Hell. Kijk de video van filmmaker Jay Tindall die heel Azië doorreist en daar altijd mooie beelden van weet te schieten.
Zoals je kunt zien in de video is het megagrote maar altijd brandende gat spookachtig mooi om te zien in het donker. Het is één van de meest surrealistische locaties op aarde, die bijna buitenaards lijkt.
De reden dat het bestaat heeft te maken met waar de rijkdom van Turkmenistan gedeeltelijk vandaan komt: gas. Hetzelfde geld dat gebruikt wordt om Ashgabat stukje bij beetje in een soort verlaten Las Vegas te veranderen brandt hier elke minuut van elke dag op.
The Gates of Hell (ook bekend als de krater van Derweze) zijn namelijk ontstaan toen er midden in de woestijn bij een boorpoging een gaslek ontstond. De regering heeft toen besloten om het gas weg te branden, omdat dit beter voor het milieu was. De hoop was dat het vuur snel zou uitgaan. Dat was in 1971.
Het gas blijft stromen en het gat, met een diepte van 20 meter en een doorsnee van 60 meter blijft branden, waardoor dit aparte natuurlijke fenomeen nog steeds zichtbaar blijft. Je ruikt het trouwens ook, want je kunt je voorstellen dat een brandend gat in de grond van die grootte nogal wat zwavel- een vuurlucht produceert. Wel even een mondkapje meenemen dus, als je het wilt zien.
De huidige president heeft al een tijdje geleden gezegd dat het vuur maar eens uitgemaakt moest worden, maar tot op vandaag is dat nog niet gebeurd. Wie weet echter hoe lang het er nog is? Reden genoeg om je koffers te pakken, een visum te regelen en naar Turkmenistan te gaan. Zo lang je maar niet gaat playbacken.