Kreta, het grootste eiland van Griekenland kan, met een eigen historie, folklore en tradities, gerust een land in een land worden genoemd. Hier ontstond meer dan 4000 jaar geleden Europa’s oudste beschaving. De mysterieuze Minoïsche cultuur, Romeinen, Venetiërs en Turken lieten allen hun invloeden gelden. Ik ga op zoek naar dit rijke erfgoed.
Het is al donker als ik land op de luchthaven in Heraklion. De hoofdstad van Kreta, het Griekse vakantie-eiland dat bekend staat om vakantieoorden voor fuifnummers. Dit drukstbezochte deel van het eiland, waar je ook de meeste hotels en vakantiewoningen treft, is ‘maar’ 70 km lang en begint direct ten oosten van Heraklion tot aan Agios Nikolaos. Als je weet dat de totale lengte van het eiland 260 kilometer is, weet je dat er nog genoeg van authentiek Kreta te ontdekken valt. Ik rijd met de huurauto richting het westen en zodra ik een paar kilometer weg ben van het feestgedruis, slaakt het eiland een diepe zucht en komt tot rust. De goede routebeschrijving brengt mij in anderhalf uur naar mijn onderkomen voor de komende dagen: Koules Estate. Een van de 38 vakantieaccommodaties die Eliza was Here aanbiedt op Kreta. Koules Estate is een landgoed, ca 20 kilometer ten zuiden van Rethymnon, met vijf luxe villa’s allemaal met een eigen zwembad en veel privacy. Ik word gastvrij onthaald door de Griekse eigenaar die mij in vloeiend Engels wegwijs maakt.
Met vers brood, dat je iedere ochtend kan laten bezorgen, en een kop koffie zit ik de volgende ochtend buiten op het terras te genieten van het uitzicht. De villa’s van Koules Estate zijn op een heuvel gebouwd waardoor je een prachtig uitzicht hebt op het Idi gebergte (Oros Ída of Psiloreítis), met 2.456 meter, de hoogste berg van Kreta. Tussen de bergen door en over de bomen heen zie ik in de verte zelfs de zee liggen. Rondom de tuin, achter een laag hek, zijn geiten aan het grazen. Iets lager gelegen vind je een moestuin waar de gasten onbeperkt groente mogen plukken voor eigen gebruik. Het ademt hier een en al luxe en rust. Hier kan ik snel aan wennen!
Op de rand van mijn privézwembad, met mijn voeten in het water, bekijk ik de kaart van Kreta en maak ik plannen om de komende dagen het westelijke deel te ontdekken. Het eiland is zo groot en heeft zoveel variatie dat ik keuzes moet maken. Kreta, gelegen tussen de drie werelddelen Afrika (Egypte en Lybië), Azië (Turkije) en Europa, is van west naar oost opgedeeld in vier provincies: Chania, Rethymnon, Heraklion en Lasithi. De heuvelachtige noordkust is een walhalla voor strandliefhebbers. Hier vind je mooie zandstranden en diverse baaien. Met een uitstekend onderhouden, 300 kilometer lange snelweg kunnen vakantiegangers eenvoudig iedere dag een ander strandje opzoeken. De zuidkust is afwisselender met grillige bergen. Op het eiland liggen drie grote bergketens met toppen boven de 2.000 meter. In de bergen zijn veel grotten, diepe ravijnen, spectaculaire kloven en verscholen kloosters te bezoeken.
Het mediterrane klimaat van Kreta zorgt ervoor dat het eiland het hele jaar door geschikt is als vakantiebestemming. Hoewel de hoger gelegen gebieden (boven 700 meter) gedurende de wintermaanden regelmatig bedekt zijn onder een dikke sneeuwlaag, zakt het kwik langs de kust niet verder dan 15 graden. Omdat het eiland zo groot is, vind je hier een enorme variatie aan natuurschoon. Zo is het noordwestelijke deel heel groen met veel naaldbomen, terwijl het zuidelijke en oostelijke deel een minder begroeid landschap heeft. Ik besluit om het westelijke deel van het eiland te gaan verkennen.
Mijn eerste activiteit zoek ik dicht bij huis en rijd na het ontbijt naar Arkadi. Ten zuiden van Rethymnon, strategisch gelegen in de bergen, ligt het klooster van Arkadi. Via slingerende bergweggetjes en klein dorpjes soms niet groter dan een tiental huizen, kom ik als een van de eerste bezoekers aan bij het Moni Arkadiou. Het Arkadi-klooster dateert uit de 5e eeuw en heeft een grote rol gespeeld in de onafhankelijkheidsstrijd van de Kretenzers – zoals de inwoners van Kreta worden genoemd – tegen de Turken. Het klooster wordt tegenwoordig nog steeds bewoond door Grieks-Orthodoxe monniken. Door de grote muren rondom het klooster, oogt het vanaf de buitenkant eerder als een fort. Eenmaal binnen overvalt mij de vredige rust en tegelijkertijd waan ik mij, door het gele zand, de palmbomen en de oranje gekalkte muren, in Marokko. Op verschillende plekken, die met trappen te bereiken zijn, heb je mooie uitzichten over het klooster. Binnen de kloostermuren is een aparte expositie ingericht die bezoekers meeneemt terug in de tijd.
Na het bezoek aan het klooster besluit ik te gaan lunchen in Rethymnon, een van de best bewaard gebleven middeleeuwse havensteden van de Mediterranée. De op twee na grootste stad van het eiland. Eenmaal in Rethymnon aangekomen, heb ik in no time een parkeerplaats gevonden en loop ik via de Venetiaanse stadspoort het oude centrum binnen. Overal zie ik kleurrijke gevels, gezellige winkels en Ouzeries om een drankje te drinken. De Turkse invloeden die Kreta rijk is, vind je ook hier terug met de puntige minaret van de 17de-eeuwse Turkse Nerantzésmoskee. Omdat Rethymnon een universiteitsstad is, zijn er veel jonge mensen op straat. De smalle straatjes brengen mij naar een van de meest pittoreske Griekse binnenhavens met oude huizen, kleine dobberende bootjes en een gezellige kade met trendy tavernes en traditionele (vis)restaurants. Hier vind ik al snel een heerlijk plekje om te lunchen aan het water. Na de lunch loop ik naar het ‘Fortétsa’, een Venetiaans fort iets hoger gelegen waardoor je een mooi uitzicht hebt over de stad en de zee.
Na een dagje bij het privézwembad te hebben doorgebracht, ben ik heel nieuwsgierig geworden naar de zee en stranden van Kreta. Ik heb mij door Giorgos, die samen met zijn zus Valia eigenaar is van dit landgoed, laten vertellen dat in het uiterste noordwestelijke puntje op het schiereiland Gramvoúsa een van de mooiste stranden te vinden is. Balos beach is een lagune en ligt in een komvormige baai. Het is een beschermd natuurgebied, Nature 2000, met unieke flora en fauna. De kleuren van het zeewater in de ondiepe lagune zijn erg fraai en variëren van groen tot azuurblauw. Hier heb je uitzicht op de eilanden Agria Gramvoúsa en Imeri Gramvoúsa. De lagune is per auto of scooter te bereiken via een onverharde weg. De parkeerplaats ligt een aardig stuk wandelen van het strand maar onderweg word je wel getrakteerd op een spectaculair uitzicht. Ik besluit om een dagexcursie per boot te maken waardoor ik ook nog het eiland Imeri Gramvoúsa bezoek. Vanuit de haven van Kavonissi, drie kilometer ten westen van Kissamos, neem ik rond 10.00 uur de eerste excursieboot naar Imeri Gramvoúsa (1 uur varen) waar ruim de tijd is om het fort te bezoeken en een duik te nemen in de prachtige zee. Na twee uur varen we in 15 minuten door naar Balos beach. Met kleine tenderbootjes worden we op het strand afgezet waar we ruim 2,5 uur de tijd hebben om te luieren in de zon of te snorkelen in het kristalheldere water. Aan boord kan je voor 4 euro een parasol huren. Handig om je spullen even in de schaduw te zetten of om zelf even de verkoelende schaduw op te zoeken. Rond 17.00 uur meer je weer aan in de haven van Kavonissi.
Na mijn boottrip, op weg naar mijn accommodatie, stop ik in Chaniá, de tweede stad qua inwonersaantal op Kreta. Wanneer ik de oude stad binnenloop, proef ik de bijzondere sfeer die deze stad ademt. De invloeden van allerlei culturen zijn hier duidelijk zichtbaar. De mooiste delen van de stad zijn de gebieden bij de Venetiaanse oude haven. Voordat ik hier een leuk restaurant uitzoek om verse vis te eten, maak ik een wandeling door de smalle steegjes met traditionele huizen en Griekse tavernes. Ik koop wat souvenirs in de leuke winkeltjes. In alle kleine zijstraten zie ik boogjes, trappen en kleurrijke bloemen. In deze stad zou ik nog dagen kunnen blijven.
Kretenzers zijn een trots en gastvrij volk. Trots op de rijke geschiedenis van het eiland, de mooie steden en de prachtige natuur. En dat gastvrijheid hoog in het vaandel staat, merk je in de traditionele restaurants waar je na het eten een glas Kretenzische ráki (vergelijkbaar met de Italiaanse grappa) krijgt aangeboden en een ’toetje van het huis’ vanzelfsprekend is. Op dit heerlijke eiland voel je je meer dan welkom en ik kom zeker nog een keer terug om nog meer van Kreta te ontdekken.
