Voor het échte Halloween ga je naar Ierland, waar het 3.000 jaar geleden begon

Op 31 oktober is het Halloween. De laatste jaren duikt dit mysterieuze feest vol griezels en mysteries steeds vaker op in Nederland. Hoewel het bij ons niet echt leeft. Veel mensen vinden het té Amerikaans en commercieel en doen er niet aan mee. Ook zijn er landen die het zeer uitgebreid vieren. Wist je dat de oorsprong van Halloween heel ergens anders ligt dan in Amerika? Halloween komt uit Ierland, de plek waar het bijna 3.000 jaar geleden écht begon.

Hoe Halloween ooit begon

De geschiedenis van Halloween gaat heel ver terug. Ierland is de plek waar het allemaal begon, bijna 3.000 jaar geleden, al werd het Keltisch feest toen nog Samhain genoemd.

Samhain - dat spreek je uit als 'Saun' - was een groot feest dat het einde van het lichtseizoen en het begin van de donkere winterdagen markeerde. Samhain werd gevierd als de oogst erop zat en 'de donkere helft van het jaar' eraan zat te komen. Dat Halloween op 31 oktober wordt gevierd heeft te maken met de Keltische kalender. Het Keltisch Nieuwjaar begint namelijk op 1 november. Halloween - voorheen Samhain - was dus een feest voor oudejaarsavond.

De Kelten staan bekend om hun religieuze opvattingen: de Keltische mythologie. Een deel van die mythologie gelooft dat er interactie kan plaatsvinden tussen levenden en doden, met name dat geesten in beide werelden kunnen bestaan. Op oudjaar zouden de geesten zich laten zien om een levend lichaam voor het nieuwe jaar te zoeken. Om hun angst voor deze wezens te bezweren, vermomde men zich in griezelige kostuums om geesten af te schrikken en in de war te brengen. De viering van Halloween vond plaats in het donker, met onder andere het aansteken van vreugdevuren om de kwade geesten op afstand te houden. Tradities die nog altijd in stand worden gehouden.

Halloween wordt naast Ierland ook vooral gevierd in het Verenigd Koninkrijk, Canada en de Verenigde Staten, maar het is dus zeker geen typisch Amerikaans feest. Ierse immigranten brachten de traditie de oceaan over en inmiddels zijn er wel meer landen die het feest hebben opgepikt. In Nederland wil dat nog niet zo lukken, al speelt de katholieke viering van Sint-Maarten op 11 november wellicht een rol. Deze 'feesten' liggen relatief dicht bij elkaar in tijd. Maar in Ierland wordt Halloween des te uitbundiger gevierd!

Halloween vieren in Ierland

In een wereld zonder corona is het behoorlijk bijzonder om het échte Halloween in Ierland mee te maken. De Ieren pakken namelijk flink uit, met festivals en vieringen door het hele land. In 2020 vinden de meeste vieringen virtueel plaats waar je alvast een voorproefje kunt krijgen, maar volgend jaar kunnen deze festivals hopelijk weer 'gewoon' doorgaan. Wil je het échte Halloween in Ierland meemaken, dan zijn dit de beste plekken om dat te doen!

• Púca-festival: de naam púca betekent geest in het Iers. Dit festival wordt gevierd in Drogheda, Athboy en op Trim Castle in de graafschappen Meath en Louth (net iets ten noorden van Dublin). De viering vind plaats met de symbolische verlichting van het Samhain-vuur, livemuziek en optredens en lichtshows.
• Bram Stoker Festival: de link tussen Dracula en Halloween is dat Bram Stoker, de schrijver van het griezelverhaal, in Dublin is geboren, waar het festival dus ook plaatsvindt. Tijdens de viering van dit festival kun je dus een hoop vampieren op straat tegenkomen.
• Derry Halloween: de stad Londonderry in Noord-Ierland wordt gezien als de nummer één Halloween-bestemming wereldwijd. Hier wordt echt alles uit de kast getrokken om er een feest van te maken rondom de oude mythe. Met een parade, optredens en vooral ook veel gezelligheid is dit de beste plek van Ierland als je je echt helemaal in Halloween wil onderdompelen.

Ierse Halloween tradities

Zoals bij iedere nationaal feest heeft Halloween ook speciale gebruiken en een daarvan is dat men in Ierland barmbrack eet. Dat is een vruchtencake die is staat is de toekomst te voorspellen. In deze cake worden namelijk dingen verstopt die iets zeggen over de toekomst van degene die ze vindt. Heb jij de gouden ring, dan ben je degene die het komende jaar gaat trouwen. Of misschien vind je wel de munt in de barmbrack, dan wacht een welvarende toekomst.

Ook de geschiedenis van de uitgeholde pompoen komt uit Ierland, die daar jack-o'-lantern wordt genoemd, verwijzend naar een oude mythe over de smid Jack die een knol uitholde om als lantaarn te gebruiken. In de loop der jaren is men steeds vaker een pompoen gaan gebruiken omdat die simpelweg geschikter bleek.

Het leuke aan Halloween is dat er in de 3.000 jaar dat dit feest gevierd wordt, in feite aan de traditie dus niet zoveel veranderd is. Nog steeds gaan mensen verkleed als griezelige wezens naar buiten, worden er vreugdevuren gestookt en is er vooral ook veel ruimte voor gezelligheid. En het heeft wel wat, zo'n feest om je voor te bereiden op de donkerste maanden van het jaar. Maar voor het échte Halloween moet je dus naar Ierland. Misschien volgend jaar?