Wanneer je in de zomer door de Franse bergen wandelt voel je je direct energieker. De lucht die je inademt lijkt frisser en het uitzicht zorgt ervoor dat je alles om je heen vergeet. Maar wat je juist niét moet vergeten is om de kleurrijke bloemen en plantjes in de velden en langs de paden eens van dichtbij te bekijken. Misschien ontwaakt de heks in je wel, want de natuur bezit speciale krachten!
Natuurwandeling met een gids
In het Franse bergdorpje Les Gets ga ik met een gids op stap om alles te leren over medicinale en eetbare planten. Nadat we vanuit het dorpje met de lift naar boven zijn gegaan op de Mont Chéry, vertelt Michel Rostalski ons alles over medicinale planten. Af en toe ben ik even afgeleid door het uitzicht op de Mont Blanc.
Gids Michel vertelt dat de plantenkennis vroeger veel groter was. Vooral vrouwen hielden zich hiermee bezig. Deze vrouwen werden ‘heksen’ genoemd. Tegenwoordig begint de interesse voor de planten weer groter te worden, vooral bij jonge meisjes. “Een nieuwe generatie heksen is in de maak!” zegt onze gids hoopvol.
Geneeskrachtige planten in de bergen
Welke planten kwamen we onderweg zoal tegen? Volgens Michel groeien er ongeveer 20 tot 30 medicinale en eetbare planten op de hoogte waar wij ons bevinden. De ‘plantpower-kennis’ die ik kreeg tijdens de wandeling was overweldigend! Ik heb een kleine selectie gemaakt om te delen. Sommige planten zullen je bekend voorkomen en zijn dus ook in Nederland te vinden. Ben wel voorzichtig voordat je zomaar een blaadje in je mond stopt.
- Vrouwenmantel (Alchemille vulgaris): Deze plant is veelvoorkomend in deze omgeving. Vrouwenmantel is eetbaar en werkt voor allerlei ‘vrouwenkwaaltjes’. Zo werkt het bijvoorbeeld regulerend voor de menstruatie en tegen menstruatiepijn. Je kunt er ook thee van trekken. Speciaal aan de vrouwenmantel is dat er ’s morgens een soort dauw op de bladeren staat. Het is echter geen dauw, want het vocht wordt door de plant zelf geproduceerd. ‘Een elixer met een beetje magie”, zoals Michel het noemt.
- Weegbree (Plantain): De weegbree werkt tegen steken en beten. Dat komt goed uit! Ik ben net geprikt door een brandnetel. Als je even op het blad kauwt en het dan op de pijnlijke plek smeert is de pijn in 10 minuten minder. Ik probeer het meteen uit! De weegbree is niet erg fotogeniek en wordt in Nederland ook wel onkruid genoemd. Je vindt het plantje inderdaad vaak tussen de stoeptegels.
- Valkruid (Arnica): Arnica is een mooi plantje met een gele bloem. Je kunt er een medicinale olie maken die werkt tegen zwellingen, builen en blauwe plekken. Aan het einde van de wandeling mogen we zelf aan de slag om deze olie te maken, dus ik verzamel wat plantjes en bloemknoppen voor in mijn flesje.
- Wilde Alpen Spinazie (épinards sauvages): Als je aan de onderkant van het blad voelt lijkt het alsof er zand op zit, maar dit is niet zo. Het is lekker in aardappelgratin of in de soep; zowel de bladeren, de zaden als de bloem. De wilde spinazie is goed voor de nieren en groeit vaak in de buurt van weilanden waar koeien of andere dieren staan. Blijkbaar groeit de plant goed door het nitraat uit de urine.
- Brandnetel (ortie): Deze bekende plant heeft niet de beste reputatie. Maar toch doet de brandnetel iets goeds. Onze gids vertelt dat 100 gram brandnetel net zoveel proteïne levert dan 100 gram steak. Daarnaast bevat het veel vitamine c en is het goed voor nagels, haar en huid. Brandnetel is lekker als soep of je kunt er thee van maken. Tip van Michel: als je de brandnetel vlak onder het bovenste blaadje vastpakt dan prikt hij niet. Ook de wortel van de brandnetel kun je drogen. De thee die je hiermee maakt is goed voor de prostaat.
- Paarse gentiaan (Gentiana purpurea): Onze gids hakt een stuk wortel van de plant voor ons af. De plant zelf is niet eetbaar, maar de wortel wel. We mogen proeven. Wat smaakt dit ontzettend bitter! Ik zou het niet snel nog eens proberen, maar het werkt blijkbaar goed voor je maag, darmen en lever en geeft je energie. Het ook goed tegen een kater, vertelt Michel uit eigen ervaring.
- Wondklaver (Anthyllis vulneraria): Dit is een bijzondere plant om te zien. De wortels, bladeren en bloemen werken goed voor de genezing van wondjes. Als je er thee van maakt is het goed voor je lever en het zuiveren van het bloed.
- Wilde tijm: Tijm ruikt lekker en smaakt heerlijk in zoete en hartige gerechten. We leren van Michel dat tijm die op een steen of rots groeit sterker van smaak is. Tijm is goed voor een heleboel dingen. Het werkt bijvoorbeeld als hoestdrankje en wanneer je er wijn van maakt en het drankje een paar weken laat staan is het ook goed voor de digestie.
Zelf op pad?
Wil je zelf de bergen in en op zoek naar de planten in de bergen? Dan zijn juni en juli een goede tijd. Deze natuurwandeling met gids wordt in het zomerseizoen iedere week georganiseerd en is te boeken via het Office de Tourisme in Les Gets. Na afloop van de wandeling kun je zelf een olie of drank maken van de door jou geplukte plantjes.
Ga je zelf op pad, denk dan even na voordat je zomaar plantjes plukt. Professionele plukkers zorgen ervoor dat ze niet meer dan 1 op 6 plantjes meenemen. En staan er bijvoorbeeld drie, neem dan altijd de middelste.
Les Gets
Les Gets ligt in de Vallée d’Aulps in het departement Haute-Savoie, tussen het Meer van Genève en de Mont Blanc, de hoogste berg van Frankrijk. Zoals je je kunt voorstellen is dit een prachtige bestemming, zowel in de zomer als in de winter. Het dorpje maakt deel uit van het bekende wintersportgebied Portes du Soleil.