Bij wintersport in Europa denk je zeer waarschijnlijk meteen aan de Alpenlanden. Maar er is nóg een gebergte waar je fantastisch kunt skiën: de Pyreneeën. Tussen de hoge bergtoppen van de Pyreneeën ligt een van de kleinste landen van Europa: Andorra. Een prinsdom, een dwergstaat, omgeven door Spanje en Frankrijk. En… het is ook nog eens een hele interessante wintersportbestemming!
Andorra is klein: slechts 468 km2. Dat is ongeveer net zo groot als het eiland Texel. Er is één doorgaande weg die het land doorkruist, met een grensovergang aan de Spaanse zijde en een aan de Franse zijde. Het kleine land ligt dus volledig ingesloten tussen deze twee landen: precies tussen Toulouse en Barcelona in.
Er wordt Catalaans gesproken. Al spreken de meeste mensen ook enigszins Engels en kun je met Frans en Spaans – of de nodige handgebaren – altijd wel duidelijk maken wat je nodig hebt.
Omdat er in Andorra nauwelijks dorpen en steden te vinden zijn, en dit land in feite volledig uit bergen bestaat, is de outdoor-vibe die hier hangt aanstekelijk. De mensen zijn het liefst de hele dag buiten, in de bergen, en geef ze eens ongelijk. Het is een waanzinnige natuurbestemming om te hiken, fietsen, langlaufen of skiën. Het is een land waar je als wintersporter een keer móét zijn geweest. Dit moet je weten over wintersport in Andorra!
Het belangrijkste eerst: hoe kom je in Andorra? Vanuit Nederland is het een flink eind rijden: vanaf Utrecht is het ruim 1.300 kilometer. En dat is toch wel ver om zelf met de auto te doen om hier te gaan skiën. Het kan sneller én makkelijker.
Vanaf Amsterdam vlieg je met KLM rechtstreeks naar Toulouse in Zuid-Frankrijk. Dan ben je er nog niet, maar je bent al wel in de buurt. Tussen Toulouse en Andorra rijden volop transfers: busjes die je van de ene plek naar de andere brengen. Daar doe je – afhankelijk van het weer – een kleine drie uur over. En dat scheelt weer wat reistijd. Zelf rijden kan dus, maar ik zou gaan vliegen omdat dat een stuk sneller is.
Goed om te weten: er zijn momenteel drie vluchten per dag tussen Amsterdam en Toulouse.
Het is een super leuk idee om deze twee bestemmingen te combineren: op wintersport in Andorra en een paar dagen op citytrip in Toulouse. Deze Zuid-Franse stad is beeldig om te zien, met de temperatuur zit het er helemaal goed, ook in de winter, en er is veel leuks te doen. Niet meteen terug vliegen dus, blijf een paar dagen in deze leuke stad hangen.
Ook in Andorra zijn de skigebieden de afgelopen jaren aan elkaar geknoopt met nieuwe liftverbindingen, waardoor een hoop kleine gebieden nu tot het grote Grandvalira behoren. Granvalira is een zeer uitgestrekt skigebied en daarmee ook veruit de populairste. In feite bestaat Grandvalira uit zes delen, maar je kunt alle uithoeken op de pistekaart skiënd bereiken. Je kunt vanuit het dal op verschillende plaatsen het gebied in. Hoe druk het beneden bij de lift misschien lijkt, des te rustiger is het boven in het gebied. Eenmaal boven waaiert iedereen een andere kant op en liggen de pistes er heerlijk rustig bij.
Vanzelfsprekend vind je de meeste uitdaging in het grootste skigebied van Grandvalira. Al is Pal Arinsal ook een gebied waar je zeker minimaal een dag naartoe gaat als je hier op wintersport gaat. Hoe dicht de gebieden ook bij elkaar liggen, de uitzichten zijn toch weer heel anders. Pal Arinsal ligt tegen de Spaanse grens aan. Op het hoogste punt in het gebied heb je perfect uitzicht.
Overigens wordt er de komende jaren ook weer gewerkt aan de uitbreiding van deze skigebieden. Zo kun je op dit moment tussen Pal en Arinsal alleen met een gondel van het ene gebied naar het andere komen, maar in seizoen 23/24 worden drie nieuwe pistes aangelegd vanuit Arinsal zodat je kunt afdalen naar Pal. Daarmee wordt het totaal aan pistes ook vergroot richting de 80 kilometer. En dat maakt Pal Arinsal (wat sowieso echt een super mooi en fijn skigebied is) weer nóg aantrekkelijker.
Hoewel Ordino Arcalis klein is, is het wel veruit de beste plek voor freeriders.
Waar Andorra niet per se in uitblinkt zijn snelle skiliften. In het verleden is de afweging gemaakt om vooral te investeren in het vergroten van de skigebieden door nieuwe pistes aan te leggen, dan de stoeltjesliften te vervangen voor snellere varianten. Je zit dus bijna altijd in stoeltjesliften (of soms sleepliften) zonder kap die langzaam omhoog gaan. Genoeg tijd om van het mooie uitzicht te genieten dus.
De skigebieden in Andorra liggen hoog. En door de geografische ligging valt er hier altijd veel sneeuw. Maar er is nóg een reden waarom de sneeuwzekerheid zo goed is in Andorra.
De afgelopen jaren is flink geïnvesteerd in de aanleg van skikanonnen. Dat moet ook wel, want natuursneeuw is het afgelopen decennium geen zekerheid meer, dat is in de Pyreneeën niet anders, en dat zal de komende jaren nog onzekerder worden. Door de hoge ligging is het in Andorra koud genoeg om pistes te voorzien van kunstmatige sneeuw. Het seizoen duurt dus lang en je bent er altijd verzekerd van sneeuw. Zo ongeveer iedere centimeter in alle drie de skigebieden kan voorzien worden van kunstsneeuw.
Ervaren skiërs weten dat je heel goed kunt skiën op kunstsneeuw. Het wordt misschien iets sneller ijzig, maar daar staat tegenover dat je dus wel gegarandeerd kunt skiën. Dat wil niet zeggen dat ze hier altijd kunstsneeuw nodig hebben. De gebieden liggen hoog en door de gunstige ligging valt er hier altijd veel verse sneeuw. Al die skikanonnen zijn dus eerder de verzekering voor de toekomst, dan dat ze nu hard nodig zijn.
En weet je wat nóg een goede reden is om hier een keer op wintersport te gaan? Andorra heeft maar liefst 300 dagen zon per jaar. Ook in de winter is de kans op zon dus groot. Neem je zonnebril zeker mee!
In ieder skigebied zijn blauwe, rode en zwarte pistes te vinden. Maar eerlijk is eerlijk: de zwarte pistes zijn sterk in de minderheid, en soms zelfs eerder rood dan écht zwart. Over het algemeen kun je dus zeggen dat dit niet de meest uitdagende skigebieden zijn. Wil je keihard racen en grenzen verleggen, dan is dit misschien niet de beste keuze. Wie ontspannen wil skiën, vooral van mooie uitzichten wil genieten én lekker wil eten op de piste, zit hier 100 procent goed.
Feit is wel dat je veel beginners op de pistes in Andorra tegenkomt. Ook buiten de schoolvakanties om is het druk met skiklasjes en opvallend genoeg zijn dat vooral volwassenen. Dat heeft ook direct een voordeel, want beginners wagen zich niet aan rode en zwarte pistes en die heb je hier dus altijd helemaal voor jezelf. Omdat ze zo weinig gebruikt worden liggen deze pistes er ook aan het einde van de dag nog perfect bij.
Hoewel dit kleine land zo onafhankelijk mogelijk functioneert, zo groot zijn ook de invloeden van de buren als het op eten en drinken aankomt. In restaurants en berghutten op de piste zie je dat goed terug. Want waar kun je nu skiën en vervolgens om 13.00 uur verse paella eten?
Vergeet dus Alpenklassiekers zoals kaiserschmarrn en knödel als je op wintersport in Andorra gaat. In de meeste restaurants en berghutten waar wij hebben gegeten stonden vooral gerechten met een Spaanse twist op de kaart. Pan con tomate vooraf, overheerlijke pannen met rijst (die wij paella zouden noemen, maar hier simpelweg ‘arros’ heten) als hoofdgerecht én een uitgebreide toetjeskaart. Lunchen doe je hier inderdaad in drie gangen. Andorra’s keuken is overigens niet bepaald ingesteld op vegetariërs.
De wijn komt meestal uit Frankrijk of Spanje. Er wordt wel wijn gemaakt in Andorra, maar dat gebeurt op zo’n kleine schaal, dat de prijzen hoog liggen en dus niet kunnen concurreren met de buurlanden. En die zijn er ook verrassend goed in, dus waarom zou je.
Over het algemeen ligt het prijsniveau in Andorra lager dan in de Alpenlanden. De prijs voor een skipas ligt ietsje lager, het is vooral het eten, drinken en hotelovernachtingen dat echt voordeliger is. Maar goed, daar komt dan dus wel nog de (lange) reis bij. Per saldo is op wintersport nooit een goedkope vakantie en dat is hier niet anders.
Dat maakt Andorra niet per se een spotgoedkope wintersportbestemmingen. Het is lastig vergelijken omdat prijzen voor skipassen in de Alpenlanden ook sterk afhangen van het aantal pistekilometers en dus is het al snel appels met peren vergelijken.
Natuurlijk kun je ook meerdaagse skipassen kopen en dat wordt het gemiddeld per dag iets goedkoper. Ik zou je echter aanraden om hier geen zes volle dagen te skiën, maar juist ook andere dingen te doen, zoals sneeuwschoenwandelen of langlaufen. Er is zoveel mooie natuur dat het bijna zonde is om alleen in de skigebieden te zijn.
▸ Belastingparadijs? Andorra wordt altijd genoemd als belastingparadijs, omdat het belastingvrij zou zijn. Maar dat is niet waar. De btw is super laag (4,5 procent, het laagste niveau in Europa) maar je betaalt dus wel iets. Producten als alcohol en parfum zijn in ieder geval een stuk goedkoper, dus die worden hier massaal ingeslagen.
Bij wintersport hoort voor veel mensen ook gezellige après-ski. En dat is een van de dingen die hier ontbreekt. Er zijn in de skigebieden mooie bars te vinden, zoals een luxe terras van Veuve Clicquot in Grandvalira. Ook IQOS (een leverancier van e-sigaretten) heeft op een paar mooie, zonnige plekken een buitenbar met muziek. Maar dat is het wel zo ongeveer.
Locals noemen vaak L´Abarset (El Tarter, Grandvalira) als dé plek om te après-skiën, waar regelmatig DJ’s draaien, maar het is niet per se dat het dak er hier iedere dag afgaat.
Omdat de zon hier zo vaak schijnt is de ultieme manier van après-skiën in Andorra heel simpel: met je neus in de zon genieten van een lekker drankje. Zeg daar maar eens nee tegen.
Ja, doen! Het is ontzettend leuk om hier een keer op wintersport te gaan. Alleen al om dit bijzondere land te zien en te ervaren. Je bent er misschien weleens doorheen gereden, onderweg naar Spanje, maar weet nu dat je dus absoluut móét stoppen, of het nu zomer of winter is.
Vergelijken met andere wintersportbestemmingen heeft geen zin, want dit is zo’n unieke plek die zich niet laat meten met anderen.
De drie skigebieden samen maken dit een hele interessante wintersportbestemming. Zeker wanneer je ze in één vakantie alle drie bezoekt. En dat is goed te combineren want ze liggen vlak bij elkaar en je kunt met één skipas overal terecht. Dan is Andorra la Vella, de hoofdstad, misschien wel de beste uitvalsbasis, al is het veel mooier om een accommodatie in de bergen te zoeken.
Mocht je een lijstje bijhouden met skigebieden waar je ooit een keer wil skiën, dan zou ik deze topbestemming absoluut een plaatsje geven.
Meer info:
