Om 5 uur ’s ochtends word ik gewekt door de wekker. Voor mij een absurd tijdstip om op te staan, maar vandaag deert het me niet. Ik verzamel mijn camera gear, trek mijn wandelschoenen aan en neem m’n regenjas mee. In de lobby van het hotel waar ik overnacht, wordt mijn uitrusting aangevuld met werkhandschoenen en slobkousen voordat ik in de jeep stap richting het Volcanoes National Park. Vandaag is de dag waar ik sinds mijn komst in Rwanda al naar uitkijk: vandaag ga ik op zoek naar berggorilla’s!
Voor mij – en vele anderen – is het zien van berggorilla’s in het wild de belangrijkste reden voor een bezoek aan Rwanda. Er leven nog maar iets meer dan 1.000 berggorilla’s in het wild, allemaal in Rwanda, Oeganda en Congo.
Ondanks dat berggorilla’s op de lijst van bedreigde diersoorten staan, krijg je in het Volcanoes National Park in Rwanda 100% garantie dat je berggorilla’s ziet. Dat klinkt misschien vreemd, maar omdat de populatie zo bedreigd is, worden ze nauwkeurig gevolgd. Hierdoor weten ze bijna exact waar de berggorilla’s zich bevinden en waar je dus naartoe moet om ze te zien.
Rond 7 uur arriveren we bij het bezoekerscentrum van het Volcanoes National Park. Nog niet eerder zag ik zoveel toeristen in Rwanda. Het is duidelijk dat dit dé toeristische attractie van het land is.
Toch weten ze gorilla tracking in Rwanda heel kleinschalig te houden. Er is een limiet van 8 bezoekers per gorillafamilie. Daarnaast mag je niet langer dan 1 uur bij de berggorilla’s verblijven. Met 12 gorillafamilies waar je als toerist naartoe kunt (er zijn nog een aantal andere gorillafamilies die enkel door onderzoekers bezocht mogen worden), is er plaats voor 96 toeristen per dag. Op deze manier proberen ze de impact van toeristen op de berggorilla’s zoveel mogelijk te beperken.
Wil je ook op gorilla tracking? Dan is reserveren een must. Via Rwanda Development Board (RDB) boek je jouw toeristenvergunning om de berggorilla’s in Volcanoes National Park te kunnen bezoeken. Uiteraard zijn er ook verschillende touroperators die gorilla tracking als excursie aanbieden.
Een toeristenvergunning voor gorilla tracking is helaas niet goedkoop. Onlangs is de prijs nog verhoogd naar US $ 1.500 per persoon. Het is goed om te weten dat 10% van dit bedrag geïnvesteerd wordt in de lokale gemeenschap. Zo bezocht ik een gezondheidscentrum in een afgelegen dorp in de omgeving wat door deze opbrengsten is gerealiseerd. Er worden ook scholen en wegen van de opbrengsten van gorilla tracking aangelegd, allemaal goede zaken die de lokale bevolking een enorme impuls geven. De rest van de opbrengsten wordt gebruikt voor het behoud, de bescherming en het bestuderen van berggorilla’s en hun leefomgeving.
Terug naar de jeep waar ik in zit op weg naar het bezoekerscentrum van het Volcanoes National Park. De vulkanen doemen langzaam op aan de horizon. Een fantastisch gezicht met het warme ochtendlicht. Het is opvallend hoe levendig het al op straat is. Kinderen die onderweg zijn naar school, volwassenen aan het werk, het voelt ineens heel stom om je druk te maken om een wekker die om 5 uur afgaat.
Bij het bezoekerscentrum van Volcanoes National Park worden we in groepen verdeeld. Afhankelijk van je conditie kun je een voorkeur opgeven voor een makkelijke-, gemiddelde- of zware route. Voor zwaardere routes moet je verder en dus langer hiken voordat je bij je gorillafamilie bent dan bij makkelijke routes.
Houd er rekening mee dat berggorilla’s op een hoogte van 2.400 tot 4.000 meter hoogte leven. Op deze hoogte is de lucht een stuk ijler dan normaal, wat zorgt voor een extra fysieke uitdaging.
Ik ontmoet mijn gids van vandaag, Fidel Nsengiyuma. Hij neemt me – samen met 7 anderen – mee naar gorillafamilie Isimbi op de Karisimbi berg.
Voordat we richting de berg vertrekken, geeft hij ons nog wat meer informatie over wat ons zo te wachten te staat. Zo legt hij uit dat we niet dichter dan 7 meter bij de berggorilla’s mogen komen. Daarbij maakt hij wel gelijk de kanttekening dat de berggorilla’s soms wel dichterbij ons kunnen komen.
Vanaf het bezoekerscentrum moeten we nog een uur rijden naar het startpunt van onze hike. Eenmaal daar heb je de mogelijkheid om een drager in te huren. Dit kan ik iedereen aanraden. Niet alleen draagt de drager je bagage, maar hij helpt je ook een handje tijdens de soms zware hike naar boven. Bovendien zorg je ervoor dat de drager die dag een inkomen heeft, win – win dus!
Tijd om aan de beklimming te beginnen! We starten in een bamboebos op 2.700 meter hoogte. Berggorilla’s zijn vegetariërs en dol op bamboe, dus voor hen is dit het paradijs.
In de verte horen we gouden apen brullen. Om ons heen is niets anders dan natuur. Het besef dat dit een ervaring is die je waarschijnlijk maar één keer in je leven meemaakt, begint langzaam te dagen. Dít is waarvoor we gekomen zijn.
Voor mij is het begin van de hike best pittig: ik ben niet gewend aan de ijle lucht, waardoor ik – ondanks een prima conditie – snel buiten adem ben. Gelukkig is er een afgebakend pad wat we kunnen volgen, dus met de hulp van een wandelstok en mijn drager klim ik gestaag omhoog.
Het bamboebos maakt al snel plaats voor prachtig groen regenwoud. Soms worden we volledig omgeven door planten. Des te mooier is het wanneer we op meer open plekken komen en het uitzicht naar beneden kunnen zien. Natuurlijk, we komen voor de berggorilla’s, maar de omgeving biedt een goed voorprogramma.
Het besef van tijd ben ik tijdens de hike volledig kwijt, maar op een gegeven moment roept Fidel ons tot een halt. We dienen al onze spullen bij de dragers achter te laten, behalve eventuele camera’s die we bij de berggorilla’s willen gebruiken.
We kijken verschrikt op wanneer Fidel een waadpak aantrekt. Hij stelt ons gerust: we gaan niet het water in, hij draagt het pak tegen de distels.
Fidel leidt ons samen met een tracker de dichte jungle in. Met een machete maakt de tracker de weg voor ons vrij. Niet snel nadat we het pad hebben verlaten, doemt er een grote zwarte vacht op tussen het groen. Het blijkt de silverback van de groep te zijn.
Silverback gorilla’s zijn de dominante mannetjes in een familie. Vaak is er maar één silverback in een groep of in ieder geval één dominante silverback. Een fantastische eerste ontmoeting met de berggorilla’s dus!
Wanneer de silverback wegloopt, geven we hem ruimte om te passeren. Vervolgens zetten we de achtervolging in op gepaste afstand. De silverback leidt ons naar de rest van de familie. Jongemannen, vrouwen en babygorilla’s: we zien ze allemaal. De Isimbifamilie die wij bezoeken bestaat uit maar liefst 20 familieleden, dus er zijn genoeg berggorilla’s te zien.
Tijdens de briefing kregen we te horen dat we niet dichter dan 7 meter bij de berggorilla’s mochten komen. In de praktijk zijn we echter soms maar een meter van een berggorilla verwijderd geweest. Dat we zo dichtbij konden komen, had ik niet durven dromen. Bovendien voelde het niet alsof we té dichtbij kwamen. Fidel en de tracker gaven ons continu instructies over hoe dichtbij we konden komen.
Zij communiceerden ook steeds met de berggorilla’s door hun geluiden na te bootsen. Al grommend lieten ze de berggorilla’s weten dat alles oké was. Merkten ze dat de berggorilla’s hier anders over dachten, dan gaven we de berggorilla’s wat meer ruimte. Ik heb me geen moment onveilig gevoeld tussen de berggorilla’s, maar was vooral onder de indruk van deze prachtige dieren. Gedurende één uur voel je je haast onderdeel van de familie.
Alsof de berggorilla’s het aanvoelden, begonnen ze zich na een uur te verplaatsen. Ook voor ons was het tijd om de Isimbifamilie met rust te laten. Na een uur was het ook goed, het is een fijn idee dat er maar een uur per dag mensen bij de berggorilla’s kunnen komen. Genoeg is genoeg.
Boordevol adrenaline gingen we terug naar de dragers. We daalden een klein stukje af om op een mooie open plek wat te eten en de ervaring die we zojuist hadden beleefd te verwerken. Het is haast niet te beschrijven wat voor indruk het bezoek aan de berggorilla’s op je maakt. Daarom raad ik iedereen aan om het vooral zelf te ervaren!
Rwanda is een prachtig land dat – naast de berggorilla’s – ontzettend veel te bieden heeft als reisbestemming. Wat dacht je bijvoorbeeld van een wandeling over een 70 meter hoge loopbrug door het Nyungwe regenwoud? Ontdek deze en andere hoogtepunten zelf tijdens een rondreis door dit prachtige Afrikaanse land!
[Fotografie © Chloë Nieuwdorp]